ประวัติของโปรแกรม SPSS, โปรแกรม LISRELและ โปรแกรม AMOS

โปรแกรม SPSS

โปรแกรม SPSS ย่อมาจาก Statistical Package for the Social Science for Windows เป็นโปรแกรมสําเร็จรูปที่ใช้สําหรับการวิเคราะหาข้อมูลทางสถิติ พัฒนาโดยบริษัท SPSS Inc. ประเทศสหรัฐอเมริกา โดยโปรแกรมนี้เป็นโปรแกรมที่มีประสิทธิภาพสูง ในการวิเคราะห์ข้อมูลทางสถิติ และการจัดการข้อมูลต่าง ๆ ผู้ใช้โปรแกรมสามารถวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติประเภทต่าง ๆ และแสดงผลการวิเคราะห์ข้อมูลออกมาในรูปของตาราง หรือแผนภูมิชนิดต่าง ๆ ได้ทั้งแบบ ๒ มิติ และ ๓ มิติ การใช้งานโปรแกรมไม่ซับซ้อน เหมาะสำหรับผู้ใช้ที่ต้องการประมวลผลข้อมูลที่ถูกต้องแม่นยำและรวดเร็ว

โดยความสำคัญของโปรแกรมนี้มีอยู่ 2 หัวข้อใหญ่ๆได้แก่

1. มีความสามารถในการวิเคราะห์ข้อมูลด้วยเทคนิคทางสถิติ

โดยสามารถวิเคราะห์ข้อมูลด้วยเทคนิคทางสถิติเบื้องต้น เช่น ค่าเฉลี่ย ร้อยละ ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าฐานนิยม ค่าแสดงตำแหน่งของข้อมูล เช่น ควอไทล์ การนำเสนอข้อมูลในรูปของกราฟ การแจกแจงความถี่ในรูปของตาราง การวิเคราะห์ข้อมูลแบบ Multiple Response

2. มีความสามารถในการจัดการกับข้อมูล และผลลัพธ์ ในรูปของตารางและกราฟ

ซึ่งโปรแกรม SPSS สามารถที่จะดำเนินการจัดการเกี่ยวกับข้อมูลในลักษณะต่าง ๆ ต่อไปนี้

-การเปลี่ยนรูปข้อมูล (Data Transformation)

-การเลือกข้อมูล (Select Case)

-การจัดการกับไฟล์ข้อมูล

-การดำเนินการกับข้อมูลในลักษณะอื่น ๆ

ผลลัพธ์ที่ได้จากโปรแกรม SPSS นอกจากใช้ คุณสมบัติทั่ว ๆ ไป คือ คัดลอก ย้าย และลบได้แล้ว ผู้ใช้ยังสามารถดำเนินการส่งผลลัพธ์ไปใช้ในโปรแกรมอื่น ๆ ในรูปแบบต่าง ๆ เช่น แบบ Text แบบ Graphics แบบ HTMLวินโดวส์ที่มีอยู่ในโปรแกรม SPSS ได้อีกด้วย

โปรแกรม LISREL

โปรแกรม LISREL ย่อมาจาก Linear Structure Relationship Model: LISREL Model หรือโมเดลลิสเรล เป็นโมเดลที่แสดงถึงความสัมพันธ์เชิงสาเหตุ (causal relationship) ระหว่างตัวแปรภายนอก (exogenous variable) และตัวแปรภายใน (endogenous variable) ตามทฤษฎีที่นักวิจัยศึกษามา โดยความสัมพันธ์เชิงสาเหตุระหว่างตัวแปรแฝงในโมเดล ซึ่งแสดงในรูปแบบของโมเดลโครงสร้าง (Structural Model) ที่มีประโยชน์ในการนำมาใช้แก้ปัญหาทางการวิจัยทางสังคมศาสตร์และพฤติกรรมศาสตร์ นอกจากนี้ยังมีประโยชน์ในการศึกษาทางด้านเศษฐศาสตร์มหภาค พฤติกรรมผู้บริโภค และอื่นๆ วิธีการนี้รวมไปถึงการวิเคราะห์สาเหตุเชิงเส้นตรง ( Linear Causal Analysis ) , การวิเคาระห์อิทธิพล ( Path Analysis) , การวิเคราะห์ความสัมพันธ์ ฯลฯ

โดยโมเดลสมการโครงสร้างนี้ใช้ในการศึกษาภายใต้ปรากฎการณ์ที่เกิดขึ้นในเทอมของตัวแปรเหตุและผลและตัวบ่งชี้ เพราะแต่ละสมการในโมเดลจะแสดงการเชื่อมโยงเชิงสาเหตุมากกว่าความสัมพันธ์เชิงประจักษ์ หากคุณลักษณะที่ต้องการวัดเป็นนามธรรม เช่น พฤติกรรมของบุคคล, เจตคติ, ความรู้สึกและแรงจูงใจ โดยมากในการวัดจะมีความคลาดเคลื่อนในการวัดรวมอยู่ด้วย และโมเดลการวัดจะต้องแสดงความคลาดเคลื่อนในการวัดด้วย

ลักษณะของโมเดลลิสเรล มี 2 แบบ ดังนี้
1.โมเดลการวัด (measurement model )

เป็นโมเดลที่แสดงความเกี่ยวข้องกันระหว่างตัวแปรแฝง (latent or unobserved variable) กับตัวแปรสังเกต (measured หรือ observed variable) โดยตัวแปรสังเกต เป็นตัวแปรที่สามารถวัดหรือสังเกตได้ โดยใช้เครื่องมือที่นักวิจัยสร้างขึ้น สัญลักษณ์ของตัวแปรสังเกตคือ สี่เหลี่ยมส่วนสัญลักษณ์ของตัวแปรแฝงคือ วงกลมหรือวงรี

2 2. โมเดลโครงสร้าง (structural model )

เป็นโมเดลที่แสดงถึงความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรแฝง โดยตัวแปรแฝง (latent or unobserved variable) เป็นตัวแปรที่ไม่สามรถวัดได้โดยตรง แต่มีโครงสร้างตามทฤษฎีที่แสดงผลออกมาในรูปของพฤติกรรมที่สามารถสังเกตได้ ซึ่งวัดได้จากตัวแปรสังเกต และประมาณค่าตัวแปรแฝงจากการนำกลุ่มตัวแปรสังเกตที่เป็นตัวบ่งชี้ของตัวแปรแฝงนั้นมาวิเคราะห์องค์ประกอบ (factor analysis) สัญลักษณ์ของตัวแปรแฝงคือวงกลใหรือวงรี

ขั้นตอนการสร้างโมเดลลิสเรล

จากการศึกษางานวิจัยทางพฤติกรรมศาสตร์และสังคมศาสตร์ที่ผ่านมาพบว่า หากเป็นงานวิจัยเชิงปริมาณที่นัดวิจัยต้องการอธิบายความแปรปรวนของคะแนนตัวแปรตาม ด้วยตัวแปรปัจจัยต่างๆ และศึกษษอิทธิพลเชิงสาเหตุทั้งทางตรงและทางอ้อมของปัจจัยต่างๆ ที่มีต่อตัวแปรตามหรือตัวแปรหลัก โมเดลลิสเรลเป็นโมเดลการวิเคราะห์ที่สามารถตอบคำถามการวิจัยได้อย่างครอบคลุม โดยการสร้างหรือการพัฒนาโมเดลลิสเรลนั้น เริ่มแรกนักวิจัยจะต้องเริ่มจากการกำหนดประเด็นหลักของการวิจัยหรือตัวแปรหลักในการวิจัย จากนั้นจึงเริ่มศึกษาทฤษฎี แนวคิด และเอกสารงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง เพื่อที่จะนำมาสร้างเป็นกรอบแนวคิดการวิจัยและกำหนดโมเดลความสัมพันธ์เชิงสาเหตุ เมื่อโมเดลมีตัวแปรที่ชัดเจนแล้ว นักวิจัยจึงเริ่มสร้างและพัฒนาเครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย เก็บรวบรวมข้อมูลและนำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์เพื่อทำการทดสอบว่าโมเดลที่สร้างขึ้นตามทฤษฎีมีความกลมกลืนกับข้อมูลเชิงประจักษ์หรือไม่ และขั้นตอนสุดท้ายก็คือการสรุปผลการวิจัย

โปรแกรม AMOS

โปรแกรม AMOS ย่อมาจาก Analysis of Moment Structures เป็นโปรแกรมสำเร็จรูปที่ช่วยในการสร้างโมเดลสมมติฐาน เพื่อพิสูจน์การยอมรับหรือปฎิเสธโมเดล โดยทำงานควบคู่กับข้อมูลที่ได้บันทึกไว้ในโปรแกรม SPSS หรือเรียกได้ว่าเป็น โปรแกรมเสริมที่ทำให้สร้างแบบจำลองของสมการโครงสร้างและโครงสร้างความแปรปรวนร่วม การวิเคราะห์อิทธิพล, และมีความสามารถพื้นฐานเพิ่มเติม เช่น การวิเคราะห์การถดถอยเชิงเส้น, ANOVA และ ANCOVA

ประเภทของโมเดลสมการโครงสร้าง
โดยทั่วไปจะสามารถแบ่งโมเดลสมการโครงสร้างออกได้เป็น 4 ประเภท ดังนี้

1. การวิเคราะห์เส้นทาง (Path Analysis)

2. การวิเคราะห์ปัจจัยเชิงยืนยัน (Confirmatory Factor Analysis: CFA)

3. โมเดลโครงสร้าง (Structural Regression Model: SR)

4. โมเดลโค้งการพัฒนา (Latent Growth Model: LGM)

โปรแกรม AMOS มีความสำคัญอยู่ตรงที่มีการใช้งานง่าย โดยเฉพาะอย่างยิ่งเหมาะสำหรับนักวิจัยที่ไม
ชำนาญในการใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์ที่ต้องเขียนคำสั่งในการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงลึก ซึ่งใช้งานง่ายกว่า
โปรแกรม LISREL และหากมีความคุ้นเคยกับการใช้โปรแกรม SPSS ก็จะสามารถใช้โปรแกรม AMOS ได้สะดวกมากยิ่งขึ้น และข้อมูลก็สามารถใช้ร่วมกันได้โดยไม่ต้องแปลงไฟล์ข้อมูลแต่อย่างใด

แหล่งที่มา

https://www.gotoknow.org/posts/463011.%20%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%AA%E0%B8%B7%E0%B8%9A%E0%B8%84%E0%B9%89%E0%B8%99%207%20%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%8E%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B8%A1%202557

https://sites.google.com/site/completestatiaticprogram/bth-thi-9-porkaerm-spss-for-windows/9-1-kar-chi-porkaerm-spss-beuxng-tn

http://research.dusit.ac.th/new_ver/images/pdf/LISREL_17Jan2013.pdf

http://www.watpon.com/lisrel/

http://ejournals.swu.ac.th/index.php/ENEDU/article/viewFile/6707/6318

http://digi.library.tu.ac.th/thesis/ac/0576/05chapter4.pdf